Kringloop Wijzer

Wordt u al bijna opgeslokt in de poel van alle administratie? Laat het voor u werken.

Diergegevens, mestboekhouding, melkgeldafrekeningen en de boekhouding. En nu is daar ook de KringloopWijzer. Hoe zorgt u ervoor dat u ook nog af en toe de stal in kan of op de trekker kan zitten?

Net als in andere bedrijfstakken is het voor de melkveehouderij belangrijk om transparant te zijn. Alleen een kwalitatief goed product leveren is niet meer van deze tijd: ook Heineken, E-On en de Rabobank geven steeds meer openheid van zaken en moeten verantwoording nemen voor hun producten. De zuivelsector heeft zelf de verantwoordelijkheid genomen via de Duurzame ZuivelKeten waarin alle zuivelverwerkers samen met de LTO afspraken hebben gemaakt voor de sector. Dit betekent ontwikkelruimte voor de melkveehouderij, maar in de praktijk ook meer administratie voor de veehouders.

Vanaf 1 januari 2015 is het als melkveehouder nodig om de KringloopWijzer in te vullen als u een fosfaatoverschot heeft op uw bedrijf (oftewel mest moet afvoeren). Dat betekent deze maand nog kuilanalyses nemen en de kuilen op laten meten. Dit brengt kosten met zich mee. Maar gebruik deze mogelijkheid nu juist om uw bedrijfsvoering te verbeteren. In april 2015 vervalt het melkquotum, waardoor uw mest de cruciale factor wordt voor ontwikkelruimte van uw bedrijf. Als u nu met de KringloopWijzer aan de slag gaat, weet u waar u staat en kunt u daar nu al op inspelen. Dan gaat het niet meer om het ene cijfer voor uw melkquotum, maar om diverse cijfers: fosfaatoverschot, stikstofefficientie, bodembenutting, voerefficientie, enz. Dit vraagt om inzicht.

De meeste zuivelorganisaties organiseren workshops, ook over de KringloopWijzer. Laat die kuilen uitgebreid bemonsteren en opmeten. Ga samen met uw voeradviseur zitten om de KringloopWijzer dit jaar in te vullen (voor zover mogelijk als u dit jaar start en geen BEX heeft gedaan vorig jaar). En gebruik die workshops om inzicht te krijgen in de nieuwe cijfers die steeds belangrijker worden. Als de KringloopWijzer u dit jaar niet direct voordelen oplevert qua mest op het bedrijf houden, dan levert het u in ieder geval de komende jaren voordelen op omdat u weet waar u rekening mee moet houden.

Ondernemerschap is vooruitzien. Benut deze kans. Dan kunt u daarna met een gerust hart de stal rond of met de trekker het land in.

Advertenties

Administratie: de best bestede uren van de veehouder

Administratie – een netelige kwestie

Terwijl de zon eindelijk weer begint te schijnen en er voldoende landwerk te doen is, bent u bezig met de Gecombineerde Opgave. Nadat u erachter komt dat de percelen weer een hectare kleiner zijn ingetekend dan vorig jaar en de server tweemaal platgaat, bent u er klaar mee: die ellendige administratie!!!

Een veehouder met zijn/haar administratie is soms als een koe met een krultang of een kip met een fiets. Het kan best goed gaan, maar o zo vaak leidt het niet tot de juiste resultaten. Hoe komt dat nou? Veehouders zijn steeds hoger opgeleid, dus dan zou het toch gemakkelijker moeten worden? En al helemaal nu alles geautomatiseerd is en via de computer ingediend kan worden. Maar nee, ook de informatie vragende partijen (overheid, bedrijfsleven, adviseurs) zijn steeds beter opgeleid en vragen om steeds meer informatie. Met de beste bedoelingen en om het gemakkelijk te maken wordt alles zoveel mogelijk van tevoren al gekoppeld aan bestaande gegevens en geautomatiseerd. Maar terwijl de betrokken partij dagelijks met het systeem bezig is, is de veehouder vaak maximaal een uur per jaar met dat systeem bezig (tenzij er wat misgaat…). En dan zijn die wel doordachte systemen helemaal niet zo simpel…

Als veehouderijsector moeten we er meer naar toe dat de informatie die door de veehouders of hun adviseurs aangeleverd wordt, snel en goed teruggekoppeld wordt, zodat het door hen (beter) gebruikt kan worden als management informatie. Dat betekent dat elke keer dat er om informatie gevraagd wordt, deze niet met een bevestiging van indienen wordt afgedaan. De vragende partij of een derde (na toestemming) kan deze informatie omzetten in informatie die de veehouder helpt bij beslissingen op het melkveebedrijf. Op dit moment gebeurt het al op deelgebieden zoals rantsoenberekeningen, diergegevens en economische gegevens. Maar met alle andere informatie die beschikbaar is, kan veel meer gelinkt en dus management informatie aan de veehouder teruggekoppeld worden. Van belang is dat:
1. De informatie ‘omgezet’ moet worden naar interessante kengetallen voor de veehouder;
2. Niet alle veehouders alle informatie even interessant zullen vinden, maar daar wel toegang tot moeten kunnen hebben;
3. De manier van communiceren van de informatie belangrijk zal zijn voor wat de veehouder er uiteindelijk mee kan (een digitaal verslag heeft een andere impact dan een persoonlijk adviseur);
4. De geleverde informatie zo snel mogelijk weer beschikbaar is voor de veehouder op een manier die bij de veehouder past.

Dit is een proces dat niet even snel gerealiseerd wordt. Maar we moeten hier als sector wel meer naar toe werken. Dan wordt het doen van administratie voor een veehouder zelf veel interessanter en lever je als betrokken partijen een meerwaarde. Administratie doen moeten de best betaalde uren op het bedrijf van een veehouder zijn. En tot dat inzicht moet een veehouder niet alleen zelf komen, maar dat moeten wij met alle betrokken partijen realiseren. Dan werken we aan een sterke veehouderijsector die de komende jaren bepalend blijft in de wereld.

Ik wens u veel personeel

Zelf landwerk doen? Of de loonwerker? Of uw eigen medewerkers op de trekker?

Gezinsbedrijf behouden of verdubbelen? Medewerkers op het bedrijf of automatiseren? Welke werkzaamheden gaat u uitbesteden?  Ondanks dat 75% van de melkveehouders het liefst een gezinsbedrijf behoudt, gaat de groei van de bedrijven nog steeds door. Dat vraagt om keuzes: wordt u HR-manager of technisch specialist?

Op het gebied van automatisering is vrijwel alles technisch mogelijk: de meest geavanceerde tractoren en machines voor landwerk, melkrobots, mestrobots, voerrobots, krachtvoerautomaten, kalverdrinkautomaten, stappentellers, enz enz. Vanachter uw computer met de smartphone in de hand regelt u alle zaken op het bedrijf. De belangrijkste uitdaging: zorgen dat alle machines blijven werken. En dat uw stroom niet uitvalt.

Toch liever zelf bezig in de stal, maar heeft u daar te veel werk? Een medewerker kan dan uitkomst bieden. Maar wat zoekt u? Ook qua medewerkers is er een grote variatie aan kennis en ervaringen beschikbaar. Een zaterdaghulp, melker, klauwbekapper, mechanicus, loonwerker, diermanager, administratief medewerker, bedrijfsmanager, enz enz. Op het moment zitten veel mensen werkeloos thuis. Maar kunnen zij doen waar u behoefte aan heeft? En kunt u hun arbeid tot meerwaarde brengen? De belangrijkste uitdaging: de medewerker moet zich terug kunnen verdienen op het bedrijf. En aanvullend zijn aan uw ervaringen en kennis.

De meeste melkveehouders zullen in de praktijk zoeken naar combinaties van automatiseren en arbeid uitbesteden. Belangrijk is om goed te weten waar u op dit moment en over enkele jaren behoefte aan heeft. Investeringen in automatisering betalen zich pas na jaren terug. Investeringen in medewerkers ook. U kunt bijvoorbeeld een melker aannemen om enkele melkbeurten over te nemen. Vraagt u uw melker alleen de dieren te melken? Of verwacht u dat uw melker ook aandacht heeft voor uiergezondheid en de mastitisincidentie verlaagt? En klauwgezondheid verbetert? In dat geval betaalt de melker zich dubbel en dwars terug, maar wel op langere termijn.

Het Chinese gezegde “Ik wens u veel personeel” betekent niet ‘Ik wens u veel welvaart’ of ‘Ik wens u een groot bedrijf’, in tegendeel. Veel personeel betekent veel kopzorgen. Veel machines geven waarschijnlijk niet minder kopzorgen. Maar als u ervoor zorgt dat ze voor u werken, omdat u de juiste strategische keuzes heeft gemaakt, zijn die zorgen het echt wel waard.

Mest, de bruine motor

Ziet u de rest van het jaar de rijsporen nog terug in het land?

1 februari, de dag waarop de mest het land weer op mag. Let op: alleen op bouwland, want grasland moet nog tot 16 februari wachten. Heeft u al uitgereden? Heeft dat wel zin?

Mest; is het afval van uw koe of is het voer voor uw land? Hoe meer u naar het eerste neigt, hoe beter het te begrijpen is dat u het zo snel mogelijk kwijt wil. Zeker als de mest op 1 februari tot aan de roosters staat. Dan is meer mestopslag economisch niet interessant, zelfs niet als wetgeving om een opslagcapaciteit van 9 maanden vraagt. Want aan afval wil je zo min mogelijk geld besteden. Jammer dat er nog een bemestingsplan gemaakt moet worden. En jammer dat het land zo nat is dat je nog wel eens vast kan komen te zitten bij het uitrijden van mest. En dat de prijzen van kunstmest weer zo hoog zijn…

En wat nou als u mest wat meer als voer voor het land ziet? Als een bruine motor voor de bodem? En zorgt dat de mest pas op het land komt als de bodem daar klaar voor is, waarschijnlijk enige tijd na 16 februari? Dat betekent investeren in extra mestopslag, zo een paar duizend euro. Aan de andere kant kan dat terugverdiend worden met minder kunstmest doordat het land beter gebruik maakt van de mineralen uit de dierlijke mest. Of dat er meer gras van het land komt, omdat het land in het voorjaar niet kapot is gereden en de mest niet af- of uitgespoeld is. Het vraagt om goede afspraken met de loonwerker en bewuste keuzes over het zo goed mogelijk gebruiken van de eigen mest voor de diverse percelen gras- en bouwland. Een praktisch(e) bemestingsplan(ning).

Als u de koe zo goed mogelijk voert wordt om veel melk van goede kwaliteit te produceren, waarom wordt de bodem dan nog niet altijd gevoerd om zo veel mogelijk gras van goede kwaliteit te telen? Akker- en tuinbouwers weten precies hoe ze de bodem een goed rantsoen voorzetten. Daar verdienen ze hun geld mee. Dat rantsoen gaat verder dan de maximale hoeveelheid dierlijke mest en/of kunstmest gebruiken. Voldoende sporenelementen en structuur, bekende begrippen vanuit de voerleveranciers gelden ook voor het bodemrantsoen. Stimuleren van bacterieel (bodem)leven en zorgen voor opneembare fosfor, de bodem kan gezien worden als de pens van het land.

Waar blijven de rantsoenberekeningen voor de bodem van veehouders? Verdubbeling van de melkproductie is op vrijwel geen enkel veehouderijbedrijf mogelijk. Verdubbeling van de benutting van drogestof opbrengst van grasland wel. Met behoud van goede gehaltes en kwaliteit. Diverse veehouders laten zien dat het kan (fam Van der Voort, fam Den Hartog, fam Blokker, en anderen), maar waar blijft de rest? Wachten we op strengere mestwetgeving?

2013 – Welke strategie kiest u?

Welke keuzes maakt u in 2013?

 

Het land is nat. De voerprijs is hoog. Het imago wordt steeds belangrijker voor een hoge melkprijs. Hoe gaat u het bedrijf managen het komende jaar? Volgt u daarin uw eigen lijn of laat u zich beïnvloeden?

Als veehouder krijgt u te maken met steeds meer factoren die uw bedrijfsmanagement beïnvloeden. Waren het eerst alleen de weersinvloeden als regen en zon, nu komt daar ook klimaatverandering bij. Het telen van een goede kwaliteit ruwvoer staat onder druk via de mestwetgeving en investeringen zijn voor velen niet meer uit de lopende rekening te betalen wat leidt tot enorme rentelasten voor agrarische bedrijven. Daarnaast wordt de omgeving waarin u zich bevindt steeds belangrijker: niet alleen de consument bepaalt of ze meer geld over heeft voor uw product, ook de burger bepaalt of uw beroep nog uitgevoerd mag worden in ons land!

Als ondernemer bepaalt u uw bedrijfsstrategie voor meerdere jaren. Groeien of optimaliseren, of beiden? Investeren in dierwelzijn of in efficiëntie? Of beiden? Hoe om te gaan met deze voor ondernemers steeds meer knellende invloeden die uw bedrijfsstrategie op meerdere punten kunnen dwarsbomen? Allereerst is het van belang dat u uw bedrijfsstrategie helder voor ogen heeft. Zit het in uw hoofd, of staat het op papier? In het eerste geval is het van belang om de ideeën goed te omschrijven om na te gaan of dit wel realistisch is. Anderen kunnen u beter feedback geven als het op papier staat. Zeker in het geval van bedrijfsovername of grote veranderingen, waarbij meerdere partijen betrokken zijn, geeft dit niet alleen voor u duidelijkheid, maar ook voor de anderen.

Ten tweede is het van belang na te gaan welke sterke en zwakke punten uw bedrijfsstrategie heeft. Zet u in op aantrekken van geldstromen via bijvoorbeeld biodiversiteit en groene energie? Dat geeft u veel draagvlak bij de consument en er zijn voldoende initiatieven om uw strategie te ondersteunen. Maar kunt u dan ook zonder subsidies voor uw zonnepanelen en GLB vergroeningspremies een rendabel bedrijf voeren als de maatschappelijke vraag verandert? Door de zwaktes van deze strategie al vooraf te kennen, kan hier op ingespeeld worden. Goede alternatieven bieden dan een uitweg bij een verandering van bedrijfsinvloeden.

Niet voldoende nadenken over de toekomst, zorgt ervoor dat u steeds achter de feiten aan blijft lopen. Niemand kan u de toekomst voorspellen. Maar als u nu een strategie voor 2013 (en evt. verder) op papier zet, voorspel ik u wel dat u met een beter gevoel aan het nieuwe jaar begint, en deze bovendien beter kunt eindigen. 

Ik wens u een heel mooi jaar 2013 toe met hoge melkprijzen, verlaging van voerprijzen, goed overdachte investeringen en een verdere ontwikkeling van uw ondernemerschap.

Kostenbeheersing of dierwelzijn?

Lage kosten stal i.c.m. goede uitstraling toch mogelijk?

Maakt u een bewuste keuze over wat u uitstraalt naar de omgeving? Kunt u met lage investeringen toch toekomstgericht boeren? Hoeveel mag uw imago kosten?

Ondanks dat de voedselprijzen met gemiddeld 1,3% zijn gestegen t.o.v. vorig jaar is het de vraag of de prijzen de komende jaren echt significant toe zullen nemen en dit ook in de portemonnee van de agrarische ondernemer merkbaar zal zijn. Gezien de actie van de Albert Heijn om ondanks de prijsstijging in de winkels alle leveranciers te korten, niet. Met een inflatie van 2,5% betekent dat bovendien dat relatief gezien voedselprijzen nog steeds afnemen. Vertaalslag: nog efficiënter produceren en kostprijsreducties voor de toekomstige agrarische ondernemer om de melk, het vlees en de eieren zo goedkoop mogelijk te kunnen leveren.

Aan de andere kant roept Wakker Dier alle consumenten op om geen ‘plofkip’ meer te kopen en vooral het goedkope stukje vlees weer terug te brengen naar de supermarkt. Dierwelzijn is van belang. Dat vraagt om investeringen door de agrarische ondernemer. Of kan het anders? Twee ondernemers lieten afgelopen weekend zien dat dierwelzijn niet veel (meer) hoeft te kosten en zichzelf terugbetaalt.

De boogstal van familie Van der Wielen is gebouwd voor slechts 4.000 euro per ligplaats inclusief inrichting.  Het dak toont als een koepel van licht in de stal, de dieren worden gemolken met drie DeLaval robots en liggen op waterbedden. Door de huidige onderbezetting is er bovendien veel loopoppervlak per dier en blijft de stal goed schoon. Een ruim afkalfhok met stro toont daarnaast goed qua dierwelzijn. Ondanks de lage kosten, geeft dit door bewust goede keuzes te maken een consument een positief beeld van de melkveehouderij.

Aankleding van het bedrijf: kleine investering met groot effect!

Binnen de varkenshouderij worden ook manieren gezocht om een hogere prijs voor vlees te krijgen, maar kosten te blijven beheersen. Op het bedrijf van familie Sanders in Den Dungen geeft een zichtstal de consument de mogelijkheid om te zien waar het vlees vandaan komt. Door middel van verrijkingsmateriaal zoals touwen en kettingen, een ‘automatisch voersysteem’ waardoor varkens moeite moeten doen voor hun voer en groepshuisvesting van zowel beren als zeugen in een kleine stal met meer ruimte per dier toont het kleinschalig en diervriendelijk. Bovendien wordt het gewaardeerd met het 1-sterrenkeurmerk van de Dierenbescherming, waardoor het 6ct per kilo meer opbrengt, naast de premie voor goede vleeskwaliteit. Qua opfokkosten is er nauwelijks inkomstenderving voor de ondernemer. Met relatief lage investeringen is hierdoor een meerprijs te behalen.

Als u geen bewuste keuze maakt om uw uitstraling naar de omgeving te verbeteren, maakt u onbewust de keuze om voor gemiddeld of zelfs slecht door te gaan. Dat betekent meer en meer dat u ook kiest voor een gemiddelde of slechte prijs voor uw product…

Zit u vast?

Zit u vast? Komt u er zelf even niet uit?

 

Wel of niet een grote investering doen? Personeel aannemen of een zzp’er inhuren? U krijgt geen vergunning voor uitbreiding van het bedrijf, wat nu? Kortom: u staat voor een belangrijke keuze en zoekt iemand om met u mee te denken.

In de agrarische sector zijn we geneigd technisch te denken en met name technische oplossingen te zoeken voor keuzes die we moeten maken. Om meer te verdienen, moeten meer dieren gehouden worden. Om meer dieren te houden, moet geautomatiseerd worden. Om te automatiseren moeten investeringen gedaan worden. Om te investeren moet bij de bank aangeklopt worden en de betere verdiensten maken de terug te betalen rente weer goed. Dit heeft goed gewerkt, maar geldt niet meer.

Tegenwoordig is de techniek niet meer hetgeen wat de problemen op kan lossen, het is de ondernemer zelf die op een juiste manier om moet gaan met de situatie. Beperkingen vanuit economisch oogpunt ((te) hoge financieringslasten, schommelingen in opbrengsten), vanuit de overheid (vergunningen, mestwetgeving, enz.) en natuur (verhoging dierlijke productie tegenover diergezondheid en -welzijn) worden steeds groter. Techniek kan dus alleen nog ingezet worden als de ondernemer zelf duidelijk heeft wat hij/zij wil en kan!

Te vaak worden nog (technische) adviezen gegeven die de ene stoelpoot uit de drek trekken, maar een andere er juist weer in laten zakken. Investeren in stoelpoot schaalvergroting en intensivering om een toekomstgericht bedrijf te realiseren, zorgt ervoor dat een andere stoelpoot een heel eind in de mest belandt. Om die eruit te trekken: afvoeren van mest of mestscheiding in dikke en dunne fracties of andere producten. Wet- en regelgeving drukt deze stoelpoot nog even wat dieper in de mest. Kwaliteit van de dierlijke mest(producten) wordt een vereiste om het af te kunnen zetten aan bijvoorbeeld akkerbouwers en deze stoelpoot uit de stront te krijgen. Dat kost u geld. Het zelf behouden van de slechtste kwaliteit mest(producten) kost u de bodem onder uw bedrijf en dus de gewasopbrengst. Ziet u de stoelpoten alweer zakken?

Dus kunt u beter niks doen? Zeker niet! Maar het is wel van belang dat u als ondernemer duidelijk voor ogen heeft waar u naar toe gaat en hoe u daar komt. En de juiste adviezen opzoekt om u zowel economisch, als technisch, als sociaal uw doel te helpen bereiken.